Tekerleklerde jantın iç kısmında bulunan diskli fren mekanizması, aracın frenlenmesini (yavaşlatılmasını-durmasını) sağlayan mekanizmadır. Binek otomobil ve hafif ticari araçların tümünde ön tekerlerde disk frenler kullanılır; arka tekerleklerdeyse disk veya kampanalı fren sistemi kullanılmaktadır. Bununla beraber yeni nesil binek otomobillerde dört tekerlek disk fren sistemi giderek yaygınlaşmaktadır.
*Ön tekerlekler disk fren + arka tekerlekler kampanalı fren (orta sınıf binek araçlarda en yaygın)
*Ön tekerlekler disk fren + arka tekerlekler disk fren (orta sınıf araçlarda da giderek yaygınlaşan ve üst sınıf araçlarda standart olarak kullanılan sistem)
Disk fren sistemi motosikletlerde de yaygın olarak kullanılmaktadır.
Diskli Fren Sisteminin Parçaları Nelerdir?
Diskli fren sisteminin temel parçaları; fren kaliperi, kaliper pistonu, kaliper kayıcı pimi (kılavuz pim), fren diski, fren balataları, fren hidrolik borusu, toz koruma plakası olarak sayılabilir.
Diskli Fren Sisteminin Çalışması (Diskli Fren Çalışma Prensibi)
Fren pedalına basılmasıyla, fren merkez silindirinden gelen basınçlı hidrolik sıvı, fren hidrolik hortumuyla, kaliper üzerindeki bağlantı rekoruna gelir. Rekordan kaliper silindirinin içerisine giren hidrolik yağ, silindirin içerisindeki pistonu ileri iter, pistonun ileri hareket etmesiyle hemen önünde bulunan balata fren diskine bastırılır. Balatanın diske sürtünmesiyle tekerlek yavaşlar ve durur.
Diskli fren sistemi de pascal prensibine dayanır. Fren pedalında oluşturulan mekanik kuvvet, fren ana merkezinde hidrolik basınca dönüştürülür, bu hidrolik basınç kaliperde tekrar mekanik kuvvete dönüştürülür. Aracın hareket enerjisi, diske sürten balatalar sayesinde ısı enerjisine dönüştürülür.
Kaliper üzerinde bir de hava alma rekoru bulunur, fren sistemi hava yaptığında bu rekor gevşetilerek sistemin havası alınır.
Daha fazla bilgi için (Bkz: Fren Kaliperinin Yapısı ve Çalışması)
Daha fazla bilgi için (Bkz: Fren Kaliperinin Yapısı ve Çalışması)
Diskli Fren Sisteminin Avantajları
*Dengeli ve çekme yapmayan frenleme mümkündür.
*Daha kolay ve hızlı soğuyabilme özelliği. Bu sayede , yüksek sıcaklık sebebiyle frenleme kuvvetinde azalma olmaması.
*Balataların bastırma kuvveti daha fazladır.
*Balataların kontrol edilmesi ve bittiğinde değiştirilmesi kolaydır.
*Fren boşluğu (balata-disk) kendiliğinden ayarlanabilir.
*Diskin açık ortamda dönmesiyle, kendi kendini temizleyebilir.
Diskli Fren Sisteminin Dezavantajları
*Kendi kendine frenleme etkisi (kendi kendine servo etkisi) yoktur. (Bu özellik kampanalı fren sisteminde var).
*Kampanalı frenlerdekinden daha büyük tekerlek fren silindiri (kaliper silindir-pistonu) gereklidir.
*Balata aşınması, kampanalı frenlere göre daha fazla gerçekleşir.
*Fren pistonu balataya çok yakın olduğundan ısı transferi fazla olur ve bu sebeple fren hidrolik yağının ısınması ve buhar kabarcığı yapma eğilimi artar.
*Diskli frenlerde el freni mekanizması kullanılması biraz daha zor ve karmaşıktır.
0 yorum:
Yorum Gönder