Motor Hacmi Nedir? Sıkıştırma Oranı Nedir Nasıl Hesaplanır?

(Silindir hacmi)

Motor Silindir Hacmi Hesaplama

Pistonun alt ölü nokta ile üst ölü nokta arasında süpürdüğü hacimdir. Yani silindir hacmi, silindir çapı ile piston strokunun çarpılmasıyla bulunur.

Silindir hacmi= Silindir çapı x strok

Eğer silindir çapı, piston strokuna eşitse, buna kare motor denir. Bu tasarım oldukça yaygındır.

Bunun dışında strok piston çapıdan büyük veya küçük olabilir. Kısa stroklu motorlarda, silindir çapı piston strokundan büyüktür, bu motorlar yüksek devirlere çıkabilir.

Not: yanma odası hacmi, silindir hacmine dahil değildir.

(Bakınız: Motorda Güç ve Tork Nedir?)

Motor Hacmi Nedir Ne İşe Yarar Nasıl Hesaplanır?

Motor hacmi, motordaki her bir silindir hacminin toplamıdır. Yani motor hacmi, silindir hacminin silindir sayısıyla çarpılmasıyla bulunur.

Motor hacmi= Silindir hacmi x silindir sayısı

Motor hacminin büyük olması, o aracın aynı özelliklerdeki daha küçük motor hacimli olan muadilinden daha güçlü olduğunun bir belirtisidir.

Arabalarda motor hacmi genellikle modelin ismiyle beraber anılır. Örneğin bmw 320 ifadesine bakıldığında, 3 bmw’nin model olarak 3 serisi olduğunu, 20 ise 2 litre motora sahip olduğunu gösterir. Motor hacmi genelde 1200 1600 2000 motor şeklinde de söylenir. 1800 şeklinde söylenen, motor hacminin santimetreküp birimi olarak ifadesidir. Yani 1800 cc (CC: cubic centimeter : santimetreküp). Diğer en yaygın söylem ise 1.6 – 1.8 -2.0 şeklindedir, burada motor hacmi birimi 2 litredir. 4 silindirli bir motorda en verimli motor hacmi 2 litredir, her bir silindir hacmi 0,5 litre olmuş olur böylece.

Motor Hacmi Yakıt Tüketimi İlişkisi Nedir?

Bir aracın motor hacmi ne kadar büyükse, gücü ve yakıt tüketimi de daha fazla olacaktır. Daha büyük motor hacmi, daha fazla yakıta ihtiyaç duyar ve daha fazla güç sunar. Örneğin; 1,8 - 2,0litre veya lüks spor modellerdeki V8 V12 motorlar.

Eğer sıradan bir otomobil kullanıcısıysanız, işe eve veya arasıra tatile gitmek için bir otomobil alacaksanız, büyük motor hacimli araç almaya gerek yoktur. Ortalama 70 beygirlik 1,2 - 1,4 - 1,5 - 1,6 litre motor beklentilerinizi karşılayacaktır.

Eğer sportif sürüş beklentiniz varsa, motordan yüksek performans, tork, hız bekliyorsanız, bu durumda daha büyük motor hacimli araçlar uygun olacaktır. 

Otomobillerde yaygınlaşan yeni trend, "küçük motor hacmi, turbo besleme, direkt enjeksyion, düşük yakıt tüketimiyle beraber yeterli motor gücü" konseptidir.

Günümüzde otomobil üreticileri çok düşük motor hacimli turbo şarjlı motor üretmeye başlamıştır, örneğin 1 litre turbo şarjlı benzinli motor veya küçük şehir içi araçlarda 3 silindirli 800cc’lik motorlar gibi. Böylece daha düşük yakıt sarfiyatı sağlanırken, motorda yapılan iyileştirmeler ve turbo beslemesi sayesinde yeterince güç alınabilmektedir.

Binek (A – B – C segmenti orta sınıf) araçların motor hacimleri en yaygın 1.4 - 1.6 - 1.2 - 2.0 litredir. Daha üst sınıf lüks veya spor binek araç modellerinin motor hacimleri genelde 2 – 3 - 4 litre ve daha fazlasıdır. Sıra tipi 4 silindirden V tipi 12 silindirli motorlara kadar çeşitler bulunmaktadır.

Yük ve yolcu taşıyan ticari araçlarda dizel motorlar kullanılmaktadır. Kamyon motorlarının ve otobüs motorlarının hacimleri genelde 6 – 8 – 10 - 12 litre ve 6 silindirden 10 – 12 silindire kadar çıkmaktadır. 6 silindirli motorlar genelde sıra tipidir, 8 ve üzeri silindir sayısına sahip motorlar V tipidir.

Yanma Odası Hacmi Nasıl Hesaplanır ?

Motor silindirinde, piston üst ölü noktadayken, pistonun üst yüzeyi ile silindir kapağı arasında kalan boşluğa yanma odası hacmi denir. Hava-yakıt karışımı ilk bu odada yanarak patlar ve pistonu aşağı iter. Yanma odası hacmini, piston üst yüzeyinin şekli (çukurlu – kavisli yapısı), silindir kapağının şekli direkt olarak belirler.

Motorun sıkıştırma oranı ve motor hacmi biliniyorsa, yanma odası hacmi hesaplanabilir.

(Sıkıştırma Oranı ve Yanma Odası Hacmi)

Sıkıştırma Oranı Nedir Nasıl Hesaplanır ?

Silindirde iki hacim söz konusudur, silindir hacmi ve yanma odası hacmi. Motorun sıkıştırma oranı hesaplanırken bu iki hacim hesaba katılır. Sıkıştırma oranı= (silindir hacmi + yanma odası hacmi) / (yanma odası hacmi) formülüyle bulunur. Yani silindir hacmiyle yanma odası hacmini toplayıp, yanma odası hacmine böleriz.

Mazotun tutuşma sıcaklığı, benzinden daha yüksek olduğu için ve buji ile ateşlenmediği için, Dizel motorların sıkıştırma oranı, benzinli motorlardan daha yüksektir.

Benzinli motorların sıkıştırma oranı yaklaşık 9:1 ile 13:1 civarındadır (motor tipine göre değişir). Binek araç dizel motorların sıkıştırma oranıysa yaklaşık 15:1 ila 18:1 civarındadır. Ticari araçlarda, kamyonlarda sıkıştırma oranı daha fazladır (23:1 vb.)

Bir motorun sıkıştırma oranını arttırmak için, ya silindir hacmini büyütmek, ya da silindir hacmini sabit bırakarak, silindir kapağının yanma odasına bakan kısmının hacmini (şekli) değiştirmek gerekir.

(Bakınız:Temel Motor Bilgisi ve Motor Çeşitleri)

(Bakınız: Tüm Motor Parçaları ve Görevleri)