ŞARJ DİNAMOSU BAKIM VE ARIZA

ŞARJ DİNAMOSU BAKIMI VE MUHTELİF ARIZALAR;

ŞARJ SİSTEMİ

Görevi:

Motor çalıştığı müddetçe aküyü şarj edip alıcıları besler.

Parçaları:

1- Alternatör (şarj dinamosu): Motor çalıştığı müddetçe mekanik enerjiyi elektrik enerjisine çevirir. Motor devrine bağlı olarak elektrik akımı üretir. Aküyü şarj eder, doldurur.Aracın elektirik ihtiyacını karşılar.

2- Konjektör (regülatör): Alternatörün ürettiği elektiriği ayarlayarak sistemin zarar görmesini önler.Voltajı 14.2 ( Bazı araçlarda 14.8 )olarak sabit tutar voltajın yükselmesini önler.

3- Şarj göstergesi: Sistemin çalışıp çalışmadığını gösterir.Göstergede akü işaretiyle gösterilir.Kontak açılınca yanması, motoru çalıştırınca sönmesi gerekir.Motor çalışırken akü lambası yanarsa şarj sisteminde sorun olduğu anlaşılır.

4.Diyotlar: Alternatif akımı ( AC ) doğru akıma ( DC ) çevirir.

Çalışması:

Kontak anahtarı açıldığında sürücü mahallinde bulunan yağ ve şarj göstergesi lambaları yanar. Marşa basılıp motor çalıştığında, yağlama ve şarj lambaları söner. Alternatörün ürettiği elektrik, motor devri ile değişir. Şarj göstergesi sistemin çalışıp çalışmadığını sürücüye bildirir. Alternatör krank kasnağından vantilatör kayışı vasıtası ile hareket alır. Vantilatör kayışı koparsa şarj lambası yanar. Bu yüzden şarj lambası yandığında motor stop edilmelidir.

1- Araç üzerinde elektrik kaynağı yapılacaksa alternatörün ( şarj dinamosunun ) zarar görmemesi için akü kutup başları sökülür.

2- Vantilatör kayışı gerginliği 1-1.5 cm esnemelidir.Daha sıkı olursa bilyaların ve yatakların bozulmasına daha gevşek olursa yeterli seviyede voltaj üretememesine neden olur.

3- Konjektör alternatörün ürettiği elektriği ayarlayamaz ise sisteme fazla gerilim gider lambalar sık sık patlar. Konjektör voltajın 14.2 olarak sabit kalmasını sağlar. ( şarj sisteminin kapasitesine göre konjektör voltajı yüksek olabilir )

4- Alternatörün kömürü bittiğinde veya aşındığında elektrik üretemeyeceğinden şarj lambası yanar.

5- Marşa basılıp motor çalıştığında, şarj lambası söner.Kontak açılınca şarj lambası ( akü simgesiyle gösterilen )  yanmalı, motor çalıştırılınca şarj lambası sönüyorsa sistem çalışıyor.

6- Motor çalışırken şarj lambasının yanmasının diğer nedeni alternatör bağlantı kablosunun kopması, gevşek veya oksitli olmasıdır.

7- Motor çalışırken ayağımızı gaz pedalından çektiğimizde far ışıkları azalıyorsa akü zayıflamış olabilir.Şarj dinamosu yeterli elektrik üretemiyor olabilir. Vantilatör kayışı gevşek olabilir.

8- Motor çalışırken akü şarj olmuyorsa alternatör elektrik üretmiyordur.

9- Motor çalışmazken ışık ve özel alıcıları çalıştıran akümülatördür.

10-Şarj dinamosu yeterli elektrik üretemezse akünün zayıflamasına veya tamamen boşalmasına sebep olur.

 11-Şarj dinamosunda sık rastlanan arızalar kömürün bitmesi,bilyaların bozulup ses yapması yada sıkışması,konjektör arızası,diyot arızası.

ŞARJ SİSTEMİNİN KONTROLÜNÜ YAPMA

Şarj sisteminin çalışıp çalışmadığını veya akünün bozuk olup olmadığını voltmetre kullanarak öğrene bilirsiniz.Voltmetreyi DC ( 20 ) akıma ayarlayıp ölçüm yapıyoruz.

Voltmetre aküye bağlanıp motor çalıştırılır.Voltmetreden Voltaj takibi yapılır. motor rölantide 1000 devir civarında çalışmalı. Değer 14 volt civarıysa şarj sistemi çalışıyor diyebiliriz.Kontrol araç farları açılarak tekrar kontrol edilir. Voltajın 13.6 civarlarından aşağı düşmemesi gerekir. Motor devri yükseltilir Voltajın 14.2 den ( şarj sisteminin kapasitesine göre konjektör voltajı yüksek olabilir 14.2 -14.8 normal değerler ) fazla yükselmemesi gerekir.

AKÜ KONTROLÜ; MARŞ YAPACAK KADAR GÜÇ YOK

Akü ömrünü tamamlamış şarj kabul etmiyor olabilir.Voltmetreyi DC 20 ye getiriyoruz. Motor çalışmaz durumdayken voltmetre yardımıyla akünün ölçümünü yaptığımızda Voltaj 12 - 12.6 civarında değer göstermesi gerekir.Değer daha düşükse ( 6 -7 -8 -9 -10 ) gibi değerler gösteriyorsa akü plakalarından birinin veya birkaçının bozulduğu anlaşılır.Akünün yenisiyle değiştirilmesi gerekir

Akü de 6 adet plaka bulunur. Her plakanın voltajı 2.1 değerindedir.Plakalardan birinin yada bir kaçının bozulması durumda voltaj değeri düşük çıkar.

Voltaj 12 civarını gösteriyorsa yapılacak kontrol;

Akünüz boşalmış olabilir. Akünün kullanılabilir durumda olup olmadığını basit bir testle anlaya biliriz.Arabayı çalıştıracak kadar gücü olmayan ve 12 voltu gösteren aküye, voltmetreyi bağlayıp DC 20 akıma ayarladıktan sonra marş yapılır.Voltaj 9.6 nın altına düşüyorsa akü ömrünü tamamlamış demektir.Voltaj 9.6 nın üstünde değer gösteriyorsa akü sağlam fakat akünün şarj edilmeye ihtiyacı olduğu anlaşılabilir.